Terapię NDT-Bobath stosują fizjoterapeuci na całym świecie. Jest bardzo popularna, ponieważ wykorzystuje się ją u niemowląt, dzieci, a także u dorosłych. Metoda została stworzona w latach czterdziestych przez Czechów Karela i Bertę Bobath i jej nazwa wywodzi się od ich nazwiska. Stosuje się ją przy zaburzeniach funkcji układu nerwowego. Głównym założeniem terapii jest pomoc we wszechstronnym rozwoju, aby pacjent osiągnął maksymalną niezależność. Korzystnie wpływa na napięcie mięśniowe, hamuje patologiczne odruchy, koryguje je, aby były prawidłowe.
Na czym polega terapia NDT-Bobath?
NDT-Bobath (Bobath concept) to neurorozwojowa koncepcja rehabilitacji dzieci i dorosłych. To ćwiczenia całego ciała, a nie tylko poszczególnych jego partii. Dedykuje się ją osobom chorym na np. mózgowe porażenie dziecięce. Wskazaniami do rehabilitacji metodą Bobath są także: wzmożone lub obniżone napięcie mięśniowe oraz opóźniony rozwój motoryczny u niemowląt. W terapii metodą Bobath bardzo dużą rolę odgrywa plastyczność mózgu, niewłaściwe przetwarzanie sensoryczne, możliwość oceny rezultatów, indywidualne planowanie ćwiczeń oraz możliwość uczestnictwa opiekunów pacjenta. Bardzo ważna jest praca fizjoterapeuty, ale, aby osiągnąć maksymalne korzyści pacjent jak najwięcej musi pracować w domu.
Wskazania do rehabilitacji metodą NDT-Bobath
Głównymi wskazaniami do rehabilitacji metodą Bobath są:
– asymetria,
– obniżone napięcie mięśniowe,
– wzmożone napięcie mięśniowe,
– zaburzenia rozwoju psycho-ruchowego,
– choroby nerwowo-mięśniowe np. SMA,
– uszkodzenia splotów nerwowych,
– przepuklina oponowo-rdzeniowa,
– mózgowego porażenia dziecięcego,
– wad rozwojowych,
– zaburzeń koordynacji,
– zaburzeń karmienia,
– odzyskiwanie sprawności po udarach.
Metoda NDT-Bobath u dzieci
Obecnie organizuje się kilka specjalistycznych kursów z metody Bobath:
– Bobath basic,
– Bobath baby,
– Bobath dla dorosłych,
– Bobath advanced.
Koszt szkolenia podstawowego jest niemały, ponieważ wynosi około 20000 zł.
Metoda zakłada rozpoczęcie procesu rehabilitacji jak najwcześniej. Szybkie rozpoznanie patologicznych odruchów i dysfunkcji mających zły wpływ na funkcjonowanie dziecka oraz na jego dalszy rozwój, pozwala na wczesną interwencję. Zastosowana fizjoterapia stwarza szansę na zahamowanie nieprawidłowych wzorców i zaburzeń ruchowych oraz przyczynia się do odpowiedniego rozłożenia napięcia mięśniowego w ciele, sprawiając, że rozwój dziecka staje się prawidłowy.
Metoda Bobath zakłada, że należy w odpowiedni sposób postępować w środowisku domowym. Trzeba zwracać uwagę na prawidłowe podnoszenie dziecka, jego odkładnie, przewijanie i pozycje do zabawy, aby utrzymać efekty rehabilitacji i pomóc dziecku zdrowo się rozwijać. Warto przypomnieć, że około godzinne ćwiczenia dziennie nie przyniosą rezultatu, jeśli w domu nie zmienimy nieodpowiednich wzorców zachowań.
Głównym założeniem ćwiczeń metodą NDT-Bobath jest tzw. motor learning, czyli nauczanie poprzez ruch. Harmonijne zasady terapii dają możliwość stosowania przez fizjoterapeutę określonych punktów, jak np. miednica lub barki. Poprzez te punkty promuje się aktywność pacjenta, korzystając z różnych technik, np. taping czy pressure. Daje to możliwość aktywacji mięśni, przeniesienia ciężaru ciała i na koniec uzyskania ruchu podobnego do fizjologicznego.
Przykładem ćwiczenia jest aktywne przenoszenie ciężaru ciała na piłce, stymulowanie unoszenia i kontroli głowy poprzez skorzystanie z odpowiedniej pozycji i wsparcia. Dziecko układa się na piłce na brzuchu, umiejscawia się jego ręce tak, aby mogły zapewnić podpór na przedramionach. Punktem kluczowym są tutaj barki. Fizjoterapeuta układa dłonie i wykonuje ucisk w dół.
Metoda NDT-Bobath u dorosłych
Pierwotnie terapię opracowano z myślą o małych pacjentach. Z czasem znalazła zastosowanie u dorosłych z neurogennymi zaburzeniami ruchu. U dorosłych terapia Bobath ma na celu odzyskanie funkcji utraconych. Techniki ćwiczeń podlegają znacznej modyfikacji ze względu na rozmiary pacjenta. Dlatego stosowanie Bobath concept u dorosłego wymaga dodatkowego szkolenia (Bobath basic jest niewystarczający). Fizjoterapeuci działają w wielu obszarach. Stosują pozycje ułożeniowe, zmieniają złe wzorce i zachowania, a pacjent musi zmienić nawyki w środowisku domowym.
Podczas terapii, poprzez odpowiednio dobrane pozycje, zapobiega się deformacjom i przykurczom. Jest to sytuacja, gdy wykorzystuje się systemy do pozycjonowania. Gdy mięśnie pośladkowe aktywnie pracują, to wpływa to pozytywnie na poprawę ruchu wyprostu w stawie biodrowym (jest to jeden z najczęstszych problemów chorych z mózgowym porażeniem dziecięcym). Przykładowe ćwiczenie wygląda tak, że pacjent leży na brzuchu na podwyższeniu, a nogi i miednica są ustabilizowane pasem. Ruch polega na chwytaniu obiema rękami rzeczy, znajdującej się naprzeciwko pacjenta i odłożeniu jej na np. krzesło. Efektem tego ruchu w górnej części ciała jest skurcz mięśnia pośladkowego.
Efekty terapii NDT-Bobath
Poprawa dystrybucji napięcia mięśniowego, skorygowanie liniowości działania mechanizmów dźwigniowych to tylko niektóre z efektów terapii metodą Bobath concept.
Każdy pacjent traktowany jest indywidualnie, ćwiczenia dostosowane są do jego potrzeb i możliwości, a efekty odnosi w swoim tempie.
